Disfaji yutmada zorluğa işaret eder. Yiyeceği ağızdan mideye taşımak normalden daha fazla çaba gerektirir.
Genellikle sinir veya kas problemlerinden kaynaklanır, disfaji ağrılı olabilir. Yaşlılarda ve bebeklerde daha yaygındır.
Tıbbi "disfaji" terimi genellikle bir semptom veya belirti olarak kabul edilmekle birlikte, bazen bir durumu kendi başına tanımlamak için kullanılır. Çok çeşitli potansiyel disfaji nedenleri vardır; sadece bir veya iki kez meydana gelirse, muhtemelen ciddi bir temel problemi yoktur, ancak düzenli olarak meydana gelirse, bir doktor tarafından kontrol edilmelidir.
Disfajinin ortaya çıkmasının birçok nedeni olduğundan, tedavi altta yatan nedene bağlıdır.
Tipik bir "yutmak" birkaç farklı kas ve sinir içerir; şaşırtıcı derecede
Üç genel disfaji türü vardır:
Oral disfaji (yüksek disfaji) : Sorun ağızdadır, Bazen inmeden sonra dil zayıflığı, çiğneme zorluğu veya yiyeceği ağızdan taşıma problemlerinden kaynaklanır.
Faringeal disfaji: Sorun boğazdadır . Boğazdaki sorunlara genellikle sinirleri etkileyen nörolojik bir problem neden olur (örneğin Parkinson hastalığı , felç veya amyotrofik lateral skleroz gibi ).
Özofagus yutma güçlüğü (düşük yutma güçlüğü): Sorun özefagustadır. Bu genellikle bir tıkanma veya tahriş nedeniyledir. Genellikle, cerrahi bir işlem gereklidir.
Yutkunurken (odinofaji) yutma güçlüğünün disfajiden farklı olduğunu belirtmekte fayda vardır, ancak ikisinin de aynı anda olması mümkündür. Ve globus boğaza sıkışmış bir şeyin hissidir.
Disfaji(yutma güçlüğü) nedenleri
Disfajinin olası nedenleri arasında şunlar vardır:
Amyotrofik lateral skleroz: Tedavi edilemez ilerleyici nörodejenerasyon şekli; zamanla, omurga ve beyindeki sinirler aşamalı olarak işlevini kaybeder.
Achalasia: Düşük özofagus kası mideye yiyecek girebilecek kadar gevşemez.
Yaygın spazm: Yemek borusundaki kaslar koordine olmayan bir şekilde kasılır.
İnme: Beyin hücreleri, oksijen eksikliği nedeniyle ölür, çünkü kan akışı azalır. Yutmayı kontrol eden beyin hücreleri etkilenirse, disfajiye neden olabilir.
Yemek borusu darlığı: Yemek borusunun küçük bir kısmı daralır ve katı yiyeceklerin bazen geçmesini önler.
Eozinofilik özofajit : Özefagusta yüksek derecede eozinofil seviyeleri (bir tür beyaz kan hücresi). Bu eozinofiller kontrolsüz bir şekilde büyür ve gastrointestinal sisteme saldırır, bu da yemek yerken kusma ve zorluğa yol açar.
Multipl skleroz: Merkezi sinir sistemi , bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrar ve normalde sinirleri koruyan miyelini tahrip eder.
Myastenia gravis (Goldflam hastalığı) : Kaslar kolayca yorulur ve zayıflar, çünkü sinirlerin kasların kasılmasını nasıl tetiklediği ile ilgili bir sorun vardır. Bu bir otoimmün hastalıktır.
Parkinson hastalığı ve Parkinsonizm sendromları: Parkinson hastalığı, hastanın motor becerilerini bozan, aşamalı olarak ilerleyen, dejeneratif bir nörolojik hastalıktır.
Radyasyon: Boyun ve baş bölgesine radyasyon tedavisi (radyoterapi) alan bazı hastalar yutma güçlüğü çekebilir.
Yarık dudak ve damak: Kafadaki kemiklerin tam olarak kaynamamasına bağlı olarak yüzdeki anormal gelişmeler, bu da damakta ve dudak bölgesinde burun bölgesinde boşluklara neden olur.
Skleroderma: Cilt ve bağ dokularının sertleştiği nadir bir otoimmün hastalık grubudur.
Özefagus kanseri: Yemek borusunda genellikle alkol ve sigara ya da gastroözofageal reflü hastalığı ile ilişkili bir kanser türü.
Özofagus darlığı: Özofagusta daralma, sıklıkla gastroözofageal reflü hastalığı ile ilişkilidir.
Ağız kuruluğu: Ağzını ıslak tutmak için yeterli tükürük yoktur.
Disfaji (yutma güçlüğü) belirtileri
Bazı hastalar disfajiye sahiptir ve bundan habersizdir. Bu durumlarda, aspirasyon pnömonisi (kazara tükürük veya yiyecek parçacıklarını soluduktan sonra gelişebilecek bir akciğer enfeksiyonu) riskini artırarak teşhis edilemez ve tedavi edilemeyebilir.
Tanı konmamış yutma güçlüğü dehidratasyona ve yetersiz beslenmeye neden olabilir.
Disfajiye bağlı semptomlar şunlardır:
- Yemek yerken tıkanma.
- Yutulduğunda öksürme.
- Salya.
- Boğazda yiyecek veya mide asidi desteği.
- Tekrarlayan mide ekşimesi .
- Ses kısıklığı.
- Yemeğin boğaza veya göğsüne veya göğüs kemiğine arkasına sıkışması.
- Açıklanamayan kilo kaybı.
- Yiyecekleri geri çıkarma (yetersizlik).
- Ağızdaki yiyecekleri kontrol etmede zorluk.
- Yutma işlemine başlamada zorluk.
- Tekrarlayan zatürre.
- Ağızdaki tükürüğü kontrol edememe.
Disfaji için risk faktörleri
Disfajinin risk faktörleri şunları içerir:
Yaşlanma: Yaşlı yetişkinler daha fazla risk altındadır. Bunun nedeni zamanla vücuttaki genel aşınma ve yıpranmadır. Ayrıca, yaşlılıkta bazı hastalıklar Parkinson hastalığı gibi disfajiye neden olabilir.
Nörolojik durumlar: Bazı sinir sistemi bozuklukları, disfajiyi daha muhtemel hale getirir.
Disfaji komplikasyonları
Zatürre ve üst solunum yolu enfeksiyonları özellikle bir şey "yanlış bir şekilde" yutulur ve akciğerlere girerse ortaya çıkabilecek aspirasyon zatürresi olabilir.
Kötü beslenme: Bu özellikle disfajilerinin farkında olmayan ve tedavi edilmeyen insanlar için geçerlidir. Onlar sadece sağlık için yeterince hayati besinleri alamayabilirler.
Dehidrasyon: Birey uygun şekilde içemiyorsa, sıvı alımı yeterli olmayabilir ve bu da dehidrasyona neden olabilir (vücuttaki su kıtlığı).
Disfaji teşhisi
Hastaya semptomların, ne kadar süredir var olduğunu, sorunun sıvılarda mı, katılarda mı yoksa her ikisinde mi olduğu sorulur.
Baryum yutma testi: Hasta baryum içeren bir sıvıyı yutar. Baryum, X-ışınlarında ortaya çıkar ve doktorun yemek borusunda neler olduğunu, özellikle kasların aktivitesini daha ayrıntılı olarak tanımlamasına yardımcı olur.
Endoskopi: Doktor yemek borusuna bakmak için bir kamera kullanır. Kanser olabileceğini düşündükleri bir şey bulursak biyopsi yaparlar.
Manometri: Bu çalışma, yemek borusundaki kaslar çalışırken oluşan basınç değişikliklerini ölçer. Endoskopi sırasında hiçbir şey bulunamazsa bu kullanılabilir.
Tedavi, disfaji tipine bağlıdır:
Orofarengeal disfaji tedavisi (yüksek disfaji)
Orofarengeal disfaji genellikle nörolojik bir problem olduğundan, etkili tedavi sağlamak zordur. Parkinson hastalığı olan hastalar, Parkinson hastalığı ilaçlarına iyi yanıt verebilir.
Yutma terapisi: Bu bir konuşma ve dil terapisti ile yapılır. Birey, doğru yutmanın yeni yollarını öğrenecektir. Egzersizler kasları ve nasıl tepki verdiklerini iyileştirmeye yardımcı olacaktır.
Diyet: Bazı yiyecek ve sıvıların veya bunların kombinasyonlarının yutulması kolaydır. Yutması en kolay yiyecekleri yerken, hastanın dengeli bir diyet yapması da önemlidir.
Bir tüpten besleme : Hasta zatürre, yetersiz beslenme veya dehidrasyon riski varsa, bir burun tüpü (nazogastrik tüp) veya perkütan endoskopik gastrostomi ile beslenmesi gerekebilir. Perkütan endoskopik gastrostomi tüpleri doğrudan mideye cerrahi olarak implante edilir ve karın içindeki küçük bir kesiden geçer.
Özefagus yutma güçlüğü tedavisi (düşük yutma güçlüğü)
Genel olarak özofagus disfajisi için cerrahi girişim gerekir.
Dilatasyon: Yemek borusunun genişletilmesi gerekiyorsa (örneğin bir striktür nedeniyle), küçük bir balon yerleştirilebilir ve daha sonra şişirilebilir (daha sonra çıkartılır).
Botulinum toksini (Botox): Yemek borusundaki kaslar sertleşirse (ashalazi) yaygın olarak kullanılır. Botulinum toksini sert kasları felç ederek daralmayı azaltan güçlü bir toksindir.
Disfaji kanserden kaynaklanıyorsa, hasta tedavi için onkoloğa yönlendirilir ve tümörün cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
